Οι ρυθμιστικές αρχές, οι αεροπορικές εταιρείες, οι επιβάτες, ακόμη και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της Boeing είναι σχεδόν σε εξέγερση μετά από μια σειρά καταστροφών κατά τη διάρκεια της πτήσης και μια σταθερή διάβρωση των προτύπων ποιότητας της εταιρείας. Οι επενδυτές είναι απογοητευμένοι: Η μετοχή της Boeing έχει υποχωρήσει κατά 27% για το έτος, καθιστώντας την τη δεύτερη χειρότερη απόδοση στον S&P 500, πίσω από την Tesla.
Ο τελευταίος πονοκέφαλος για την Boeing ήρθε τη Δευτέρα, όταν ένα 787 Dreamliner που εκτελούσε πτήση από την Αυστραλία προς τη Νέα Ζηλανδία έπεσε ξαφνικά στη μέση της πτήσης, τραυματίζοντας αρκετούς επιβάτες. Δεν είναι σαφές τι συνέβη. Η Boeing δήλωσε ότι συγκεντρώνει πληροφορίες σχετικά με το τι πήγε στραβά. Αλλά οι μαρτυρίες των επιβατών δεν είναι καθόλου κολακευτικές τη στιγμή που η Boeing βρίσκεται ήδη υπό ομοσπονδιακή έρευνα για την έκρηξη του βύσματος της πόρτας στις 5 Ιανουαρίου.
«Αν με ρωτάτε, το πρώτο πράγμα που πρέπει να συμβεί για να κερδίσει η Boeing εμπιστοσύνη είναι να απολύσει ουσιαστικά όλη τη διοίκηση»
Ο Μπράιαν Τζόκατ, επιβάτης της πτήσης της Latam Airlines τη Δευτέρα, δήλωσε στο CNN ότι ξύπνησε όταν το αεροπλάνο άρχισε να πέφτει τόσο απότομα, που οι άνθρωποι πετάχτηκαν στο ταβάνι της καμπίνας. Το παρόν πολύ σκληρό άρθρο, αποτελεί ευθεία κριτική του CNN και όχι προσωπική άποψη. Κάτι που το κάνει ακόμα πιο σοκαριστικό.
«Μια εταιρεία κοινής ωφέλειας που παριστάνει την ιδιωτική επιχείρηση»
Για οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, τώρα θα ήταν η ώρα να καλέσει τους δικηγόρους και να αρχίσει να εργάζεται για την πώληση ή την πτώχευση. Μέσα στα τελευταία έξι χρόνια, η Boeing κρίθηκε υπεύθυνη για δύο θανατηφόρα δυστυχήματα που στοίχισαν τη ζωή σε 346 ανθρώπους, έχασε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια, πλήρωσε άλλα δισεκατομμύρια σε πρόστιμα και διακανονισμούς και έγινε πρωτοσέλιδο για επανειλημμένα προβλήματα ποιοτικού ελέγχου. Αλλά η Boeing δεν είναι οποιαδήποτε άλλη εταιρεία.
Είναι ένας ανέγγιχτος αμερικανικός θεσμός, μια αεροδιαστημική εταιρεία κοινής ωφέλειας που ουσιαστικά παριστάνει την ιδιωτική επιχείρηση. Και μόλις και μετά βίας έχει ρυθμιστικές αρχές να αντιμετωπίσει. Η FAA είναι τόσο υποχρηματοδοτούμενη που βασίζεται στην Boeing για να «αυτορυθμιστεί». Δεν είναι λοιπόν περίεργο που ο διοικητής της FAA αυτή την εβδομάδα σοκαρίστηκε, όταν διαπίστωσε ότι η Boeing απέτυχε στον μισό έλεγχο των εγκαταστάσεων παραγωγής της.
Η Boeing, σε ανακοίνωσή της, δήλωσε ότι εργάζεται επιμελώς για την επίλυση των ζητημάτων που ανέδειξε η FAA. «Με βάση τον έλεγχο της FAA, τις υποχωρήσεις της ποιότητάς μας και την πρόσφατη έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων, συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε άμεσες αλλαγές και να αναπτύσσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ποιότητας και την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πελατών μας και των επιβατών τους», ανέφερε η Boeing στην ανακοίνωσή της. «Είμαστε απόλυτα επικεντρωμένοι στη λήψη σημαντικών, αποδεδειγμένων μέτρων, με διαφάνεια, σε κάθε βήμα».
Αυτό που περιγράφεται ως «ζημιά» στο αεροπλάνο που έχασε απότομα ύψος, είναι στην ουσία οι επιβάτες που δεν φόραγαν ζώνη (σ.σ. Είχε σβήσει η ένδειξη για την ζώνη, ήταν σε cruising altitude ή σταθερό υψόμετρο) και τα G της πτώσης τους κόλλησαν στην οροφή.
Πολύ μεγάλη για να αποτύχει
Η εταιρεία αποκαλείται συχνά δυοπώλιο (σ.σ. ελληνική δόκιμη λέξη) και όχι μονοπώλιο, επειδή, τεχνικά, ανταγωνίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο την ευρωπαϊκή της αντίπαλο Airbus. Αλλά δεν πρόκειται για πραγματικό ανταγωνισμό. Οι κύριοι πελάτες της Boeing είναι οι αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες δεν μπορούν ξαφνικά να στραφούν στην Airbus αν είναι εκνευρισμένες με την Boeing. Οι πιλότοι είναι πιστοποιημένοι για κάποια μοντέλα, συγκεκριμένης εταιρείας, οπότε όταν κάνεις την επιλογή σου… την παντρεύτηκες.
Δεδομένης της μοναδικής σημασίας της Boeing στην αμερικανική αεροπορική βιομηχανία, είναι ο ορισμός του «Too Big to Fail». Η Boeing έχει ανοσία στις περισσότερες ασθένειες, όπως η επιλογή των καταναλωτών, που άλλες εταιρείες πρέπει να αντιμετωπίσουν για να παραμείνουν στη ζωή. Δεν θα μπορούσαμε να την ξεφορτωθούμε ακόμα και αν το θέλαμε.
Τα χιλιάδες αεροπλάνα της υπό αμερικάνικης στήριξης Boeing, είναι και ο λόγος που η εταιρεία δεν κλείνει ή δεν χρεωκοπεί. Το 40% των συμβολαίων προέρχεται από το αμερικανικό δημόσιο.
Πώς λύνεται λοιπόν ένα πρόβλημα όπως αυτό;
«Αν με ρωτάτε, το πρώτο πράγμα που πρέπει να συμβεί για να κερδίσει η Boeing εμπιστοσύνη είναι να απολύσει ουσιαστικά όλη τη διοίκηση», είπε την Τρίτη ο Γκαντ Αλλόν, καθηγητής στη Σχολή Επιχειρήσεων Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. «Ξέρω ότι αυτό δεν θα συμβεί, αλλά … δεν υπάρχει ούτε ένα άτομο που να έχει ένα C μπροστά από τον τίτλο του (σ.σ. Εννοεί κυρίως CEO και COO – Διευθύνων Σύμβουλος και Γενικός Διευθυντής Επιχειρήσεων), που να μην είναι υπεύθυνο για αυτό που βλέπουμε τώρα».
Ο Αλλόν δεν το σκέφτηκε δύο φορές για το διοικητικό συμβούλιο της Boeing σε αυτό το μέτωπο. Μια άλλη ιδέα που κατά καιρούς συζητείται: Να κρατικοποιηθεί η Boeing. Ο Ματ Στόλερ, διευθυντής έρευνας στο American Economic Liberties Project, μια προοδευτική δεξαμενή σκέψης, έκανε αυτή την υπόθεση τον Ιανουάριο στο ενημερωτικό του δελτίο, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση έχει ιστορικό εθνικοποίησης επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, σιδηροδρόμων και αεροσκαφών
Και άλλωστε, σημειώνει, η Boeing μετρά ήδη περίπου το 40% των εσόδων της από κυβερνητικές συμβάσεις και μεγάλο μέρος των υπολοίπων από παραγγελίες αεροσκαφών που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πλασάρουν τακτικά στο εξωτερικό. «Η Boeing είναι ένας υποστηριζόμενος από το κράτος εθνικός πρωταθλητής», έγραψε ο Στόλερ. «Το παραμύθι της «ιδιωτικής εταιρείας» το μόνο που κάνει είναι να εμποδίζει τη διόρθωση αυτού του κάποτε σπουδαίου οργανισμού».
Φωτογραφία στον απόηχο της βλάβης όπου αποκολλήθηκε η θύρα. Εκατοντάδες αεροπλάνα καθηλώθηκαν στο έδαφος.
Γιατί είναι δύσκολο να συμβεί;
Φυσικά, η Boeing δεν βρίσκεται σε οικονομική δυσπραγία όπως αυτή που συνήθως προηγείται μιας κυβερνητικής εξαγοράς (γεγονός που είναι επίσης ευγενική χορηγία της πολυετούς κυβερνητικής υποστήριξης, αλλά και πάλι). Η κρατικοποίηση φαίνεται πολιτικά ενδιαφέρουσα αλλά πρακτικά απίθανη. «Δεν υπάρχει πραγματικά καμία καλή επιλογή βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα», λέει ο Αλλόν.
Η μεγαλύτερη ανησυχία, γι’ αυτόν, είναι το τι θα συμβεί όταν αυτά τα μεμονωμένα τρομακτικά γεγονότα – τα βύσματα των θυρών που ξεκολλάνε κατά τη διάρκεια της πτήσης, αρχίσουν να γίνονται συχνότερα. «Αυτό μπορεί να είναι πραγματικά τόσο μεγάλο όσο μια διεθνής οικονομική κρίση», αν αναλογιστεί κανείς πόσες επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο βασίζονται στα αεροπλάνα της Boeing.
Και πρόσθεσε: «Δεν είναι ότι νομίζω ότι υπάρχει κίνδυνος να πέσουν αύριο όλα αυτά τα αεροπλάνα από τον ουρανό … (Αλλά) τη στιγμή που θα αρχίσουμε να βλέπουμε αυτά τα πράγματα να επαναλαμβάνονται με μεγαλύτερη συχνότητα, νομίζω ότι από τον «κίνδυνο συμβάντος» θα μετατραπεί σε «διαρκή κίνδυνο» που θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες».
