Ωρα μηδέν για τον Τζούλιαν Ασάνζ – Την Τρίτη η απόφαση για την έκδοσή του στις ΗΠΑ

Ο Ασάνζ στα μέσα της δεκαετίας του 2000 ίδρυσε τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Wikileaks με σκοπό να δημοσιεύει στο διαδίκτυο διαβαθμισμένα και απόρρητα έγγραφα κρατικών υπηρεσιών σε όλον τον κόσμο, που αλλιώς δεν θα έβλεπαν ποτέ το φως της δημοσιότητας. Όμως ήταν από το 2010 και μετά που οι αποκαλύψεις του προκάλεσαν παγκόσμια αίσθηση, δημοσιεύοντας δεκάδες χιλιάδες απόρρητα έγγραφα σχετικά με τους πολέμους των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, ακόμη και βίντεο με δολοφονίες αμάχων.

Από εκείνη τη στιγμή, για τους θαυμαστές και υποστηρικτές του είναι ένας γενναίος μαχητής της αλήθειας. Κοντινοί του άνθρωποι τον περιγράφουν ως μια έντονη προσωπικότητα με υψηλό δείκτη νοημοσύνης και με εξαιρετική ικανότητα να αποκρυπτογραφεί κώδικες υπολογιστών.  

Για τους επικριτές του όμως, με τις ΗΠΑ πρώτες στο μακρύ αυτό κατάλογο κυβερνητικών υπηρεσιών σε όλον τον κόσμο, είναι ένα άτομο που αναζητά δημοσιότητα αδιαφορώντας αν θέτει σε κίνδυνο τη ζωή άλλων ανθρώπων αποκαλύπτοντας ευαίσθητες πληροφορίες.   

Ποιος όμως ήταν ο Τζούλιαν Ασανζ;

Ο Τζούλιαν γεννήθηκε στο Τάουνσβιλ της Αυστραλίας, τον Ιούλιο του 1971, από γονείς καλλιτέχνες που ταξίδευαν πολύ.

Από την εφηβεία του είχε εξοικειωθεί με τον κόσμο των υπολογιστών και πολύ σύντομα απέκτησε φήμη άριστου προγραμματιστή. Το 1995 συνελήφθη και ομολόγησε την ενοχή του για κυβερνοπειρατεία. Του επιβλήθηκε πρόστιμο, όμως απέφυγε τη φυλάκιση υπό τον όρο ότι δεν θα ασχοληθεί ξανά με τέτοια θέματα. Στη συνέχεια, πήγε στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης για να σπουδάσει μαθηματικά και φυσική.

WikiLeaks

Ο Ασάνζ δημιούργησε στο Ίντερνετ το WikiLeaks το 2006, προσφέροντας έναν ιστότοπο για την κατάθεση απόρρητων στοιχείων και εγγράφων μέσω ανώνυμων καταγγελιών.

Τον Απρίλιο του 2010 το WikiLeaks προκάλεσε σάλο όταν δημοσίευσε ένα απόρρητο βίντεο που έδειχνε μια επίθεση ελικοπτέρου Απάτσι των ΗΠΑ κατά αμάχων από το 2007, κατά την οποία σκοτώθηκαν δώδεκα άτομα στη Βαγδάτη, συμπεριλαμβανομένων δύο δημοσιογράφων του Reuters.

Στην πορεία του ιστότοπου, δημοσίευσε περισσότερα από 90.000 απόρρητα αμερικανικά στρατιωτικά έγγραφα για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και περίπου 400.000 μυστικά αρχεία των ΗΠΑ για τον πόλεμο στο Ιράκ. Οι διαρροές αυτές αντιπροσώπευαν τις μεγαλύτερες παραβιάσεις ασφαλείας του είδους τους στη στρατιωτική ιστορία των ΗΠΑ.

Ακολούθησε η δημοσιοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων μυστικών διπλωματικών τηλεγραφημάτων από πρεσβείες των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, με πολλές από τις πληροφορίες να δημοσιεύονται σε εφημερίδες όπως οι New York Times και ο βρετανικός Guardian.

Όλες αυτές οι διαρροές έφεραν σε αμηχανία πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους των ΗΠΑ και εξόργισαν την Ουάσιγκτον, που πέρασε στην αντεπίθεση λέγοντας ότι η μη εξουσιοδοτημένη δημοσίευση αυτών των εγγράφων έθετε σε κίνδυνο ζωές και διπλωματικές κρατικές σχέσεις.

Εξετάζοντας τα περιστατικά, οι αμερικανικές αρχές συνέλαβαν την πρώην αναλύτρια πληροφοριών του στρατού Τσέλσι Μάνινγκ, η οποία τελικά φυλακίστηκε για επτά χρόνια για τη διαρροή εκατοντάδων χιλιάδων μηνυμάτων και τηλεγραφημάτων προς το WikiLeaks, προτού αποφυλακιστεί με εντολή του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα.

Η σύλληψη στη Μεγάλη Βρετανία

Τον Νοέμβριο του 2010, σαν κεραυνός εν αιθρία ένα σουηδικό δικαστήριο διέταξε τη σύλληψη του Ασάνζ ως αποτέλεσμα έρευνας για καταγγελίες για σεξουαλικά εγκλήματα από δύο Σουηδές εθελόντριες του WikiLeaks. Ένα μήνα αργότερα, ο Ασάνζ συνελήφθη από τη βρετανική αστυνομία με ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε από τη Σουηδία.

Ο Ασάνζ αρνήθηκε τους κατηγορίες, ισχυριζόμενος ότι η υπόθεση της σεξουαλικής επίθεσης στη Σουηδία ήταν πρόσχημα για την έκδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου θα αντιμετώπιζε βαρύτατες κατηγορίες για τις διαρροές στο WikiLeaks.

Τον Φεβρουάριο του 2011 διατάχθηκε η έκδοσή του στη Σουηδία για ανάκριση και αφού οι μετέπειτα προσφυγές του κατά της απόφασης απέτυχαν, τον Ιούνιο του 2012 εισήλθε στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο ζητώντας άσυλο.

7 χρόνια στην πρεσβεία του Ισημερινού

Ο Ισημερινός χορήγησε άσυλο στον Ασάνζ τον Αύγουστο του 2012, με τη βρετανική αστυνομία να τοποθετεί 24ωρη φρουρά έξω από το κτίριο για να αποτρέψει τη διαφυγή του, λέγοντας ότι αν φύγει, θα συλληφθεί.

Εν μέσω του νομικού και διπλωματικού αδιεξόδου που δημιουργήθηκε, ο Ασάνζ παρέμεινε στους στενούς χώρους της πρεσβείας για τα επόμενα 7 χρόνια. Οι Σουηδοί εισαγγελείς σταμάτησαν την έρευνά τους το 2017, όμως η βρετανική αστυνομία επέμεινε ότι θα προχωρούσε στη σύλληψή του αν έφευγε από την πρεσβεία.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην πρεσβεία απέκτησε δύο παιδιά με τη σύντροφό του, Στέλλα Μόρις.

Έξοδος από την πρεσβεία και η νομική μάχη με τις ΗΠΑ

Με την αλλαγή της κυβέρνησης στον Ισημερινό, το 2019 γίνεται ανάκληση του πολιτικού του ασύλου. Τον Απρίλιο ο Ασάνζ αναγκάζεται να αποχωρήσει και κατά την έξοδό του από το κτίριο της πρεσβείας συλλαμβάνεται από τη βρετανική αστυνομία.

Στη συνέχεια οδηγήθηκε στη φυλακή για 50 εβδομάδες για παραβίαση των όρων αποφυλάκισής του. Εντωμεταξύ, τον Ιούνιο του 2019, το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ζήτησε επίσημα την έκδοσή του, απαγγέλοντας 18 κατηγορίες εις βάρος του, μεταξύ αυτών ότι συνωμότησε για να έχει παράνομη πρόσβαση σε υπολογιστές της κυβέρνησης των ΗΠΑ και ότι παραβίασε τους ομοσπονδιακούς νόμους περί κατασκοπείας.

Παρά την ολοκλήρωση της αρχικής ποινής φυλάκισής, ο Ασάνζ δεν αφέθηκε ελεύθερος, αλλά παρέμεινε στη φυλακή υψίστης ασφαλείας του Μπέλμαρς εν αναμονή των δικαστικών ακροάσεων περί έκδοσης στις ΗΠΑ.

Τον Ιανουάριο του 2021, η δικαστής Βανέσα Μπαρέιτσερ εξέδωσε απόφαση πως ο Ασάνζ δεν πρέπει να σταλεί στις ΗΠΑ, επικαλούμενη πραγματικό και πιεστικό κίνδυνο αυτοκτονίας.

Όμως οι αμερικανικές αρχές προσέφυγαν στη συνέχεια με επιτυχία στη δικαιοσύνη εναντίον αυτής της απόφασης, ανοίγοντας το δρόμο για την έκδοση του Ασάνζ.

Το τέλος της δικαστικής διαμάχης;

Τον Ιούνιο του 2022, η τότε υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας Πρίτι Πατέλ ενέκρινε την έκδοση και πέρυσι ένας δικαστής στο Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου απέρριψε το αίτημά του για έφεση.

Σε μια διήμερη ακρόαση στις 20/2/2024, η νομική ομάδα του Ασάνζ ξεκλινησε μια τελευταία προσπάθεια να ανατραπεί η απόφαση για την αδυναμία άσκησης έφεσης.

Αν τελικά ο Ασάνζ εκδοθεί, οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι θα σταλεί σε φυλακή υψίστης ασφαλείας των ΗΠΑ και εάν καταδικαστεί θα αντιμετωπίσει ποινή φυλάκισης 175 ετών. Από την πλευρά τους, εισαγγελείς των ΗΠΑ έχουν αναφέρει ότι δεν θα είναι διάστημα μεγαλύτερο από 63 μήνες.

Πηγές: BBC, The Guardian, Reuters