Εάν υπάρχει ένα μήνυμα που καθίσταται όλο και πιο σαφές από τους ψηφοφόρους προς τα συστημικά κόμματα στη Γερμανία της πολυκρίσης, είναι ότι τίποτε δεν θα πρέπει να θεωρείται πλέον δεδομένο.
Εμπεδόθηκε με γερές δόσεις σοκ στις πρόσφατες -τελευταίες πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2025 και ως εκ τούτου τροχιοδειτικές- κάλπες σε τρία κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας εντός του Σεπτεμβρίου.
Πιστοποίησαν αφενός την προαναγγελθείσα εκλογική επέλαση του ακροδεξιού AfD -και δη με τη μαύρη ιστορική νίκη του στη Θουριγγία– αφετέρου την εκτίναξη των ποσοστών του νεοσύστατου λαϊκιστικού κόμματος διαμαρτυρίας «Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ» (BSW), με σήμα κατατεθέν έναν υβριδικό «αριστερό συντηρητισμό».
Το γεγονός ότι στις εκλογές στη Σαξονία και στο Βρανδεμβούργο το AfD έχασε οριακά την πρωτιά (από τους κεντροδεξιούς Χριστιανοδημοράτες και του Σοσιαλδημοκράτες αντιστοίχως) δεν αφήνει κανένα περιθώριο για εφησυχασμό.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πανηγυρίζουμε» αποφαίνεται εύλογα σύσσωμος ο γερμανικός Τύπος, καθώς αρχίζει επί της ουσίας η προεκλογική μάχη για τις ομοσπονδιακές εκλογές.
Αλλά το εναπομείναν χρονικό διάστημα φαντάζει αιώνας, σε όρους πολιτικής.
Και δη της γερμανικής, καθώς αναμένεται να ενταθούν οι κλυδωνισμοί τόσο στους κόλπους της κυβέρνησης συνασπισμού της Γερμανίας, όσο και στο εσωτερικό των τριών κομμάτων που την απαρτίζουν.
Ο βασικός εταίρος, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) βρίσκονται σε δημοσκοπική περιδίνηση, σταθερά τρίτοι πίσω από την κεντροδεξιά νυν αντιπολιτευόμενη «Χριστιανή Ένωση» (Χριστιανοδημοκράτες/Χριστιανοκοινωνιστές) και το ακροδεξιό AfD.
Ο καγκελάριος Σολτς, επίδοξος εκ νέου υποψήφιος του κόμματος το 2025, δεν μπορεί καν να πιστωθεί τη νίκη-δημοκρατικό ανάχωμα των Σοσιαλδημοκρατών έναντι του AfD στο Βρανδεμβούργο.
Οι μικρότεροι κυβερνητικοί εταίροι τους στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι, βλέπουν πανικόβλητοι τα ποσοστά τους να συρρικνώνονται δραματικά στις κάλπες και στις δημοσκοπήσεις.
Η δε «Χριστιανική Ένωση» λαμβάνει ήδη τα πρώτα αρνητικά προειδοποιητικά μηνύματα, μετά την επιλογή ως υποψήφιου καγκελάριου του αντιδημοφιλούς αρχηγού των Χριστιανοδημοκρατών, Φρίντριχ Μερτς.
Ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, στα βουλευτικά έδρανα στο Βερολίνο, με το βλέμμα στραμμένο στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2025 (EPA/HAYOUNG)
Πολιτικό «πόκερ»
Αν και τοπικού χαρακτήρα, οι τελευταίες εκλογές στο Βρανδεμβούργο αποτελούν οιονεί «καθρέφτη» των ευρύτερων νέων προκλήσεων στην κεντρική πολιτική σκηνή της μεγαλύτερης οικονομίας στην ευρωζώνη.
Οριακή, η νίκη των Σοσιαλδημοκρατών στο ανατολικογερμανικό κρατίδιο αποτελούν ταυτόχρονα ψήφο κατά του AfD και εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του κρατιδιακού πρωθυπουργού από το 2013, Ντίτμαρ Βόιντκε.
Όμως η εκ του αποτελέσματος επιτυχής προεκλογική στρατηγική του «όλα ή τίποτα» έναντι της ακροδεξιάς -συνδέοντας απαρέγκλιτα το μέλλον του ως επικεφαλής της επόμενης κυβέρνησης συνασπισμού στο Βρανδεμβούργο με πρωτιά των Σοσιαλδημοκρατών στην κάλπη- έχει υψηλό τίμημα.
Εξασφαλίζοντας μαζική εισροή ψήφων από άλλα κόμματα του «δημοκρατικού τόξου», ο ύψους 1,96 μέτρων και εξαιρετικά δημοφιλής Βόιντκε «κόντυνε» τους εταίρους του στον απερχόμενο κυβερνητικό συνασπισμό στο Πότσνταμ.
Οι μεν Χριστιανοδημοκράτες καταποντίστηκαν στην τέταρτη θέση, εξασφαλίζοντας μόλις το 12,1% των ψήφων -το χειρότερο ποσοστό τους σε εκλογές στο Βρανδεμβούργο.
Οι δε Πράσινοι έπεσαν στο 4,1% -από 10,8% που είχαν στις προηγούμενες κρατιδιακές εκλογές προ πενταετίας- και εξοβελίστηκαν από το τοπικό κοινοβούλιο, όπως συνέβη την 1η Σεπτεμβρίου και στη Θουριγγία.
Ακόμη χειρότερα, πέφτοντας κάτω από το εξευτερλιστό 1%, πήγαν οι Φιλελεύθεροι, που συγκυβερνούν σε ομοσπονδιακό επίπεδο με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους, προαναγγέλλοντας ένα πολιτικά ρευστό φθινόπωρο στο Βερολίνο.
Στον αντίποδα, το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) -πάλαι ποτέ κραταιό στο Βραδεμβούργο, συγκυβερνώντας σε κρατιδιακό επίπεδο με τους Σοσιαλδημοκράτες από το 2009 και για μια δεκαετία- εξαϋλώνεται εκλογικά, πλήρως επισκιασμένο από τη «Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ».
Από τους μεγάλους κερδισμένους των κρατιδιακών εκλογών του Σεπτεμβρίου -τρίτο στο Βρανδεμβούργο- το νεοσύστατο λαϊκιστικό κόμμα της «αντάρτισσας» Σάρα Βάγκενκνεχτ αποτελεί πλέον «κλειδί» στον σχηματισμό των τοπικών κυβερνήσεων και στα τρία ανατολικά κρατίδια (συμπεριλαμβανομένης της Θουριγγίας και της Σαξονίας), θέτοντας όρους ακόμη και σε επίπεδο ομοσπονδιακής -και δη εξωτερικής και αμυντικής- πολιτικής.
Όμως ο πλέον κερδισμένος από τις κρατιδιακές κάλπες είναι αναντίρρητα το ακροδεξιό AfD.
Σημαίες του ακροδεξιού AfD σε συγκέντρωση στη Θουριγγία, στην ανατολική Γερμανία, με φόντο αφίσα του εξτρεμιστή, κατηγορούμενου για νεοναζιστική ρητορική, Μπιόρν Χέκε (REUTERS/Wolfgang Rattay)
Σκηνικό κινούμενης άμμου
Έντεκα χρόνια μετά την ίδρυσή της -με εφαλτήριο τότε την κρίση χρέους στην ευρωζώνη- η ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) δείχνει να συνεχίζει τελικά ακάθεκτη την ανοδική πορεία της.
Παρά τις αλλεπάλληλες σοκαριστικές αποκαλύψεις για την εξτρεμιστική ατζέντα της, αυξάνει την απήχησή της κυρίως στους απεγνωσμένους ψηφοφόρους κάτω των 30 ετών.
Το μόνο παρήγορο είναι ότι, δεδομένου του «δημοκρατικού τείχους», ο δρόμος του ακροδεξιού AfD στην άσκηση εξουσίας παραμένει αποκομμένος.
Όμως πολλοί πλέον στη Γερμανία αναρωτιούνται εάν ή πότε θα μπορούσαν να δημιουργηθούν σε αυτό ρωγμές.
Τόσο σε κρατιδιακό επίπεδο στην Ανατολική Γερμανία, όσο και σε ομοσπονδιακό, το AfD «φλερτάρει» πλέον ανοιχτά με τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Στο κατακερματισμένο μετεκλογικό σκηνικό της Θουριγγίας και του Βρανδεμβούργου έχει πλέον εξασφαλίσει αρκετές έδρες, για να λειτουργεί «σφήνα» σε οποιαδήποτε κρίσιμη απόφαση των κρατιδιακών κοινοβουλίων απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων.
Αυτές κυμαίνονται από την απόφαση για την διάλυσή τους, έως την εκλογή συνταγματικών δικαστών στα δύο ομόσπονδα κρατίδια.
Προμηνύεται τουτέστιν ένας διαρκής πόλεμος πολιτικής φθοράς, με το AfD να εποφθαλμιά σε περαιτέρω εκλογικά κέρδη στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2025.
Αυτά, ενώ τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας -Σοσιαλδημοκράτες και Χριστιανοδημοκράτες- καλούνται ήδη εκ των πραγμάτων σε δύσκολους συμβιβασμούς για την κυβερνησιμότητα σε κρατιδιακό επίπεδο με τη λαϊκιστική «Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ».
Η κεντροδεξιά «Χριστιανή Ένωση» κλίνει εν τω μεταξύ όλο και πιο Δεξιά, εγκαταλείποντας το κέντρο, υιοθετώντας ακραία αντιμεταναστευτική ρητορική και δαιμονοποιώντας πολιτικά τους Πράσινους για την ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική τους.
Η δε κλυδωνιζόμενης συνοχής ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας πασχίζει να παρουσιάσει βιώσιμες λύσεις σε έναν κυκεώνα οικονομικο-κοινωνικών προβλημάτων, ενόσω αναλώνεται σε ενδοκυβερνητικές έριδες και σε σπασμωδικές κινήσεις, που ειδικά στο θέμα του μεταναστευτικού δείχνουν πλέον να υπαγορεύονται από την ακροδεξιά ατζέντα.
