Η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν κλείνει φέτος 25 χρόνια στο ΝΑΤΟ -από τα πρώτα πρώην μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας που εντάχθηκαν στους κόλπους του Βορειοατλαντικού Συμφώνου- και 20 χρόνια στην ΕΕ.
Αλλά ο εθνικιστής, ευρωσκεπτικιστής και φιλορώσος πρωθυπουργός της έχει πλέον άλλο λόγο να γιορτάζει.
Σε μια κρίσιμη συγκυρία, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία και της ανόδου της Ακροδεξιάς -και δη στη Γαλλία- η Βουδαπέστη ανέλαβε από 1ης Ιουλίου την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία της ΕΕ.
Κάπως έτσι λοιπόν το πιο διάσημο «μαύρο πρόβατό» της, ο μεγαλύτερος ευρωσκεπτικιστής μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών -αλλά και ο μακροβιότερος εν ενεργεία- καταλαμβάνει θέση στο προσκήνιο, αποφασισμένος να αφήσει το στίγμα του -και πιθανότατα τον «λεκέ» του- στην ατζέντα του μπλοκ.
Έδωσε γρήγορα το στίγμα του, «ενδύοντας» την ουγγρική εξάμηνη προεδρία με ένα τραμπικής έμπνευσης σύνθημα.
«Να κάνουμε ξανά σπουδαία την Ευρώπη».
Είναι ένα προφανές κλείσιμο του ματιού όχι στους Ευρωπαίους εταίρους του, αλλά στον πρώην και επίδοξο νέο πρόεδρο των ΗΠΑ από τον προσεχή Νοέμβριο, Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Βίκτορ Όρμπαν είναι άλλωστε δεδηλωμένος θαυμαστής του και στενός του σύμμαχος στην Ευρώπη.
«Η ήπειρός μας αντιμετωπίζει κοινές προκλήσεις λόγω του πολέμου στη γειτονιά μας, της ολοένα και μεγαλύτερης υστέρησης της ΕΕ έναντι των παγκόσμιων ανταγωνιστών της, της εύθραυστης κατάστασης ασφαλείας, της παράνομης μετανάστευσης, της ευπάθειας των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού, των φυσικών καταστροφών, των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των δημογραφικών τάσεων», αναφέρει στο πρόγραμμά της η ουγγρική προεδρία.
«Δεδομένου ότι το 2024 είναι έτος μετάβασης», αναφέρει, θέτει ως προτεραιότητες «την εφαρμογή της Στρατηγικής Ατζέντας 2024-2029, η οποία καθορίζει τις μακροπρόθεσμες κατευθυντήριες γραμμές για το μελλοντικό έργο της Ένωσης».
Δεσμεύεται να εργαστεί «ως έντιμος διαμεσολαβητής, στο πνεύμα της ειλικρινούς συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων, για την ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία μιας πραγματικά ισχυρής Ευρώπης».
Hungary’s #HU24EU Presidency comes at a time of extraordinary circumstances and challenges, but with a clear plan: to Make Europe Great Again. #MEGA
Hungary’s presidency of the EU will run from July 1 to December 31, 2024.
Read more about the Hungarian Presidency’s program… pic.twitter.com/epUrx4Hp41
— FideszEP (@FideszEP) June 18, 2024
Όταν ο «λύκος» Βίκτορ Όρμπαν φυλάει τα «πρόβατα»
Όμως όλα τα προαναφερθέντα αντιμετωπίζονται το λιγότερο με καχυποψία, δεδομένου του «μαύρου μητρώου» της Ουγγαρίας λόγω δημοκρατικής οπισθοδρόμησης και της παρελκυστικής στάσης της σε μια σειρά θεμάτων.
Ειδικά τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση Όρμπαν έχει βρεθεί επανειλημμένα σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες, αλλά και με επιμέρους χώρες-μέλη των «27».
Οι αφορμές είναι πολλές.
Κατάλυση του κράτους δικαίου, μεταναστευτικό, η υποστήριξη της ΕΕ στην Ουκρανία και η ενταξιακή προοπτική της.
Μόνο μέσα στην τελευταία τριετία η ΕΕ πάγωσε περίπου 30 δισεκατομμύρια ευρώ σε κοινοτικά κονδύλια για τη Βουδαπέστη, λόγω των επιθέσεων της ουγγρικής κυβέρνησης στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και του Τύπου, των ομοφοβικών και ρατσιστικών πολιτικών της και της ανεξέλεγκτης διαφθοράς στους κόλπους της
Για την ακρίβεια, η Διεθνής Διαφάνεια κατονομάζει την Ουγγαρία ως την πιο διεφθαρμένη μεταξύ των «27».
«Ενώ ορισμένες από τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν από την ουγγρική κυβέρνηση ως προϋπόθεση για την πρόσβαση σε κονδύλια της ΕΕ μπορούν να θεωρηθούν ως βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση», αναφέρεται στη σχετική έκθεση, «ελλείψει πρόσθετων μέτρων οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν επαρκούν για την αποκατάσταση του κράτους δικαίου και την εξάλειψη της συστημικής διαφθοράς στην Ουγγαρία».
Ο Όρμπαν απάντησε στις κυρώσεις της ΕΕ με απειλές και βέτο σε καίριες αποφάσεις και διαδικασίες, με στόχο κυρίως την Ουκρανία, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής εκβιασμών, με στόχο την αποδέσμευση των παγωμένων κονδυλίων.
Ανάλογη πολιτική «παζαριών» έχει ακολουθήσει η Βουδαπέστη και στο ΝΑΤΟ, είτε με την ένταξη της Σουηδίας, είτε ακόμη και με την έγκριση του διορισμού του Ολλανδού Μαρκ Ρούτε ως επόμενου Γενικού Γραμματέα της Συμμαχίας.
Για την τελευταία, μάλιστα, χρειάστηκαν γραπτές διαβεβαιώσεις από τον Ρούτε ότι δεν θα ασκήσει πιέσεις στη Βουδαπέστη να συμμετάσχει στα νέα σχέδια του ΝΑΤΟ για την παροχή στήριξης στην Ουκρανία.
Σαρδόνιο χαμόγελο από τον Ούγγρο πρωθυπουργό, Βίκτορ Όρμπαν, στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες (REUTERS/Johanna Geron)
Επικίνδυνοι συσχετισμοί σε ρευστό τοπίο
Η έναρξη της ουγγρικής προεδρίας υπό τον εθνικιστή Όρμπαν γίνεται σε μια κρίσιμη περίοδο για την ΕΕ.
Αρχίζει στον απόηχο των ευρωεκλογών και της ανόδου της Ακροδεξιάς, αλλά και εν μέσω σκληρών «παζαριών» για τη σύνθεση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Έχοντας αποχωρήσει εν τω μεταξύ -κατόπιν ρήξης, αλλά όχι αποπομπής- από το δεξιό ΕΛΚ, το κυβερνών κόμμα του Όρμπαν, το Fidesz, αναζητεί νέα ευρωομάδα.
Σχημάτισε ήδη συμμαχία με το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας (FPÖ) της Αυστρίας και το λαϊκιστικό ANO της Τσεχίας.
«Φλερτάρει» με τους εθνικιστικές Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) της μεταφασίστριας πρωθυπουργού της Ιταλίας και στενής φίλης του, Τζόρτζια Μελόνι.
Ταυτόχρονα ο Βίκτορ Όρμπαν επικροτεί την πρόταση της ομοϊδεάτισσάς του -και επίδοξης επόμενης προέδρου της Γαλλίας- Μαρίν Λεπέν για συγκρότηση μιας μεγάλης ακροδεξιάς ευρωομάδας.
Με «όχημα» δε την ουγγρική προεδρία, θα επιδιώξει την προώθηση της ακροδεξιάς ατζέντας σε κρίσιμα ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό και η περιβαλλοντική πολιτική.
Κάνει λόγο για ανάγκη αναδιάρθρωσης του Ταμείου Συνοχής, καθώς και για «εστιασμένη στις επιδόσεις πολιτική διεύρυνσης», με το βλέμμα στραμμένο στα Δυτικά Βαλκάνια και όχι στην Ουκρανία, όπου έκανε εσπευσμένη επίσκεψη.
Μετά δε την πύρρειο νίκη -με απώλειες- του Fidesz στις ευρωεκλογές, ποντάρει πολιτικά στο ξεπάγωμα του ενός τρίτου των δεσμευμένων κονδυλίων της ΕΕ τον Δεκέμβριο, στα τέλη της ουγγρικής προεδρίας.
Θα έχουν μεσολαβήσει εν τω μεταξύ οι βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία, και στην Αυστρία τον Σεπτέμβριο -όπου επίσης η Ακροδεξιά καλπάζει προς την εξουσία- καθώς και οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, όπου η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ φαντάζει πια όλο και πιο πιθανή.
Στο μεσοδιάστημα, ο Όρμπαν αναμένεται να συνεχίσει την εθνικιστική «σταυροφορία» κατά «των ελίτ των Βρυξελλών» και, σε μικρότερο βαθμό, στο ΝΑΤΟ, ενόσω θα διατηρεί τις στενές σχέσεις του με τη Ρωσία και την Κίνα.
Αυτά, υπό το αφήγημα ότι η Ουγγαρία λειτουργεί ως «γέφυρα» μεταξύ Δύσης και Ανατολής.
