Τι θα συμβεί μετά τον δεύτερο και τελευταίο γύρο αυτής της Κυριακής στις κρίσιμες βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία;
Στον απόηχο του σοκ από την άνοδο της λεπενικής ακροδεξιάς στον α’ γύρο της 30ης Ιουνίου και δεδομένων των ρευστών παραταξιακών συσχετισμών, οι προβλέψεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως άσκηση πολιτικών «μαθηματικών».
Ο πολιτικά ετερόκλητος χαρακτήρας του «δημοκρατικού μετώπου» και η αμφίβολη συνοχή του καθιστούν το πολιτικό τοπίο για τον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών σκηνικό «κινούμενης άμμου».
Το διακύβευμα είναι υψηλότερο από ποτέ, καθώς για πρώτη φορά στα χρονικά το ακροδεξιό κόμμα που κληρονόμησε από τον πατέρα της και μεθοδικά «κανονικοποίησε» η Μαρίν Λεπέν βρίσκεται πια στα πρόθυρα της εξουσίας.
Ζητούμενο για τον Εθνικό Συναγερμό (RN) είναι να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία, σε σύνολο 577 εδρών και βάσει μονοεδρικών περιφερειών.
Εάν το καταφέρει, το αποτέλεσμα θα ήταν η πρώτη ακροδεξιά κυβέρνηση της Γαλλίας μετά το καθεστώς του Βισύ, που συμμάχησε με τους Ναζί.
Προς αποτροπή αυτού του ορατού ενδεχομένου, υπάρχει η συσπείρωση των δυνάμεων του «δημοκρατικού τόξου», με θεωρητικά συντονισμένη στήριξη υποψηφίων απέναντι στο κόμμα της Λεπέν.
Πρόκειται για τακτική που λειτούργησε στο παρελθόν, όταν η Ακροδεξιά θεωρούνταν πολιτικός παρίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο συνασπισμός των κομμάτων της ευρύτερης Αριστεράς, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), ήταν ο πρώτος πόλος που έσπευσε να αποσύρει υποψήφιούς του από περιφέρειες, όπου είχαν προκριθεί ως τρίτοι στον β’ γύρο (εξασφαλίζοντας στον πρώτο ποσοστό από 12,5% και άνω) και μπορούσαν να διεκδικήσουν βουλευτικές έδρες σε «τριγωνικές» αναμετρήσεις, χωρίς όμως αξιώσεις.
Ωστόσο η έως τώρα διχαστική ρητορική του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν περί δύο «άκρων» και κινδύνου εμφυλίου, αλλά και η επαμφοτερίζουσα στάση της γκωλικής -τώρα στα όρια της διάσπασης- Δεξιάς των Ρεπουμπλικανών θολώνουν τα νερά.
Σε… γρίφο για δυνατούς λύτες εξελίσσονται οι κάλπες του β’ γύρου των βουλευτικών εκλογών της ερχόμενης Κυριακής στη Γαλλία (REUTERS/Yara Nardi)
Δύσκολοι συσχετισμοί, ρευστές ισορροπίες
Στις κάλπες της 7ης Ιουλίου κρίνονται 501 από τις συνολικά 577 μονοεδρικές περιφέρειες (στις υπόλοιπες το αποτέλεσμα κρίθηκε στον α’ γύρο, με την εξασφάλιση απόλυτης πλειοψηφίας).
Ενώ οι πολιτικές ισορροπίες είναι μπερδεμένες, η μαθηματική «εξίσωσή» τους φαντάζει θεωρητικά εκ πρώτης όψεως απλή, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τον πρώτο γύρο.
Όπου το ακροδεξιό κόμμα της Λεπέν έχει προβάδισμα, δύσκολα θα καταφέρει να αντλήσει σημαντικό αριθμό ψήφων από άλλες «δεξαμένες» ψηφοφόρων και να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στις ανά περιφέρεια μονομαχίες, έχοντας απέναντί της ένα ενιαίο «δημοκρατικό μέτωπο».
Βέβαια η συνοχή του είναι ρευστή και οι διαρροές ψήφων είναι πάντα στο «παιχνίδι», και δη όσων ψηφοφόρων δεν συμφωνούν με την κομματική γραμμή.
Για το στρατόπεδο Μακρόν, αυτή παραμένει επικίνδυνα ασαφής, σε σύγκριση με την Αριστερά.
Για το δε Νέο Λαϊκό Μέτωπο, ερώτημα παραμένει εάν οι εκλογικές ωσμώσεις του β’ γύρου θα επηρεάσουν αρνητικά την κινητοποίηση των δικών του ψηφοφόρων.
Ως εκ τούτου μια κυβέρνηση της Ακροδεξιάς παραμένει στο «τραπέζι», με μια πρωτόγνωρη και εξαιρετικά δύσκολη «συγκατοίκηση» με τον πρόεδρο Μακρόν.
Όμως όπως δρομολογούνται οι εξελίξεις, φαντάζει πιο πιθανό ούτε ο Εθνικός Συναγερμός, ούτε τα άλλα δύο πολιτικά μπλοκ -της Αριστεράς και των κεντρώων μακρονιστών- να μπορέσουν να εξασφαλίσουν από μόνα τους τις 289 έδρες για την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Είτε έτσι, είτε αλλιώς, θα πρόκειται για ένα νέο κεφάλαιο στην πολιτική ζωή της Γαλλίας και μια επαπειλούμενη θεσμική κρίση, με αβέβαιη έκβαση.
«Ενάντια στον Μακρόν», «Μπαρντελά πρωθυπουργός!», αναγράφεται στην αφίσα του ακροδεξιού κόμματος της Μαρίν Λεπέν (REUTERS/Yves Herman)
Τα μετεκλογικά σενάρια
Από την αρχή της Πέμπτης Δημοκρατίας, η Γαλλία έχει βιώσει μέχρι σήμερα τρεις «συγκατοικήσεις» μεταξύ ενός προέδρου και ενός πρωθυπουργού από αντίπαλα πολιτικά στρατόπεδα.
Αναμένεται να συμβεί τώρα και τέταρτη.
Ειδικά σε περίπτωση αυτοδυναμίας του κόμματος της Λεπέν -που οι τελευταίες δημοσκοπήσεις προκρίνουν ως δύσκολη– θα είναι μια «συγκατοίκηση» συγκρούσεων με τον κεντρώο πρόεδρο Μακρόν, τόσο στην εσωτερική, όσο και στην εξωτερική πολιτική.
Θα απέχει έτη φωτός από εκείνες μεταξύ κεντροδεξιών και σοσιαλιστών κατά τις προεδρίες Μιτεράν και Σιράκ, τις δεκαετίες του ‘80 και του ‘90.
Εάν από την άλλη δεν προκύψει σαφής πλειοψηφία, παραμένει η δυνατότητα σύναψης συμμαχιών μεταξύ διαφορετικών πολιτικών σχηματισμών.
Αν και θα ήταν ανήκουστο στη Γαλλία υπό την Πέμπτη Δημοκρατία, αυτά το σενάριο δεν φαντάζει πλέον απίθανο, εφόσον βγαίνουν τα «κουκιά».
Είτε μεταξύ της λεπενικής ακροδεξιάς και της γκωλικής Δεξιάς ή έστω μέρους της, κάνοντας τα κόκκαλα του στρατηγικού Σαρλ ντε Γκωλ να τρίζουν.
Είτε στο πνεύμα της «ευρείας συμμαχίας ρεπουμπλικανών και δημοκρατικών», στην οποία κάλεσε γενικόλογα ο Εμανουέλ Μακρόν ενόψει του β’ γύρου.
Μετεκλογικά θα μπορούσε να αφορά μετριοπαθή κόμματα και στελέχη του «δημοκρατικού τόξου», από τους πολιτικούς χώρους πέριξ του κέντρου.
Πρόκειται για ένα ρευστό σενάριο συγκρότησης κυβέρνησης εθνικής ενότητας, με ασαφές το πεδίο εφαρμογής, που φαίνεται να προϋποθέτει διασπάσεις στα Αριστερά και στα Δεξιά.
Ακόμη πάντως και εάν δεν προκύψει ούτε έτσι κάποια πλειοψηφία, δεν θα μπορούν -βάσει του Άρθρου 12 του γαλλικού Συντάγματος- να προκηρυχθούν για έναν χρόνο νέες βουλευτικές εκλογές.
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, στον πρώτο γύρο των πρόωρων βουλευτικών εκλογών, στις 30 Ιουνίου (REUTERS/Yara Nardi/Pool)
Η Πέμπτη Δημοκρατία σε κρίση
Έτερη εναλλακτική είναι αυτή της λεγόμενης «τεχνικής κυβέρνησης», με τον διορισμό από τον πρόεδρο -αλλά και τη σύμφωνη γνώμη άλλων κομμάτων- τεχνοκρατών (π.χ. ακαδημαϊκών, ανώτερων δημοσίων υπαλλήλων, διπλωματών), οι οποίοι δεν ανήκουν σε κάποιο κόμμα.
Θα βρίσκεται ωστόσο αντιμέτωπη -όπως και ο πρόεδρος- με ένα κατακερματισμένο μεν, πλην όμως εχθρικό κοινοβούλιο.
Πολλώ μάλλον καθώς θα κληθεί να λάβει δύσκολες αντιλαϊκές αποφάσεις, καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα ίπταται σήμερα στο 5,5% και το χρέος της Γαλλίας στο 111% του ΑΕΠ.
Τα χρονικά περιθώρια είναι ήδη σφιχτά.
Πρώτη προθεσμία είναι η ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό, το προσεχές φθινόπωρο. Ελλείψει πλειοψηφίας, θα μπορούσε να εγκριθεί με προεδρικό διάταγμα.
«Μπορείτε να με εμπιστευτείτε ότι θα ενεργήσω μέχρι τον Μάιο του 2027 ως πρόεδρός σας, σταθερός προστάτης της Δημοκρατίας μας και των αξιών μας, με σεβασμό στον πλουραλισμό και τις επιλογές σας, στην υπηρεσία σας και στην υπηρεσία του έθνους», διαβεβαίωσε προεκλογικά ο Εμανουέλ Μακρόν, απορρίπτοντας κάθε ενδεχόμενο παραίτησής του.
Όμως η προοπτική ενός κυβερνητικού αδιεξόδου και ενός προέδρου που θα διοικεί με διατάγματα -όπως έχει κάνει ήδη με επίμαχες μεταρρυθμίσεις, με πιο κομβική το συνταξιοδοτικό- αναμένεται να κάνει το κλίμα στη Γαλλία ακόμη πιο τοξικό.
Με «άρωμα» δε μιας θεσμικής κρίσης, που δεν θα έχει προηγούμενο στην Πέμπτη Δημοκρατία, θα μπορούσε να ανοίξει και πάλι τη δύσκολη συζήτηση για την ανάγκη μεταρρύθμισης του γαλλικού Συντάγματος.
